Zamek Królewski w Chęcinach

Zamek Królewski w Chęcinach wzniesiono na grzbiecie skalistego wzgórza (367 m. npm.), na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwsze wzmianki na jego temat sięgają 1306 roku, w dokumencie Władysława Łokietka potwierdzającym nadanie zamku, wraz z 11 wsiami, biskupowi krakowskiemu - Janowi Muskacie wymieniany jest zamek książęcy. Przypuszczalnie zamek chęciński był w tym czasie ośrodkiem administracji książęcej, w dalszych dziesięcioleciach XIV wieku stał się siedzibą powiatu sądowego.

Warownia była obiektem wysokiej rangi. W dobudowanej przez Łokietka kaplicy przechowywany był czasowo skarbiec koronny.
W połowie XIV wieku zamek został rozbudowany przez Kazimierza Wielkiego, uchodził za jedną z najpotężniejszych polskich warowni (nigdy nie zdobytej siłą w czasach swej świetności).

Twierdza służyła też, od końca XIV wieku, jako więzienie. Po wygranej bitwie pod Grunwaldem w 1410 r. przetrzymywano na zamku znaczniejszych jeńców krzyżackich.

Zamek był też rezydencją rodzin królewskich, królowych i wdów. Mieszkała tu, wraz ze swym ogromnym skarbcem, królowa Bona. Gdy opuszczała Chęciny, jej majątek wieziono na 24 wozach, ciągnionych przez 140 koni.
W 1610 r. starosta chęciński i miecznik koronny - Stanisław Branicki odnowił zamek, częściowo go rozbudowując. W roku 1657, w epoce szwedzkiego "potopu", chęcińską warownię zniszczyły wojska Rakoczego. Została ona po raz kolejny odbudowana. Jednakże w 1707 r. wojska szwedzkie ponownie spaliły zamek, który wówczas przestał być rezydencją starościńską.

Po III rozbiorze Polski zamek popadać zaczął w ruinę, wtedy to opustoszał nawet budynek mieszkalny mieszczący kancelarię grodzką. Mury zamkowe bardzo ucierpiały na skutek działalności miejscowej ludności, pozyskującej stąd materiał na budulec oraz od ostrzału artyleryjskiego w czasie I wojny światowej.

Pierwsze prace konserwacyjne ruin zamkowych prowadzono już w latach 80-tych XIX wieku - nie bez powodu Julian Ursyn Niemcewicz nazwał je "najwspanialszym starożytności polskich zabytkiem".
W 1947 roku wojewódzki konserwator zabytków wpisał układ do rejestru zabytków i zaklasyfikował do pierwszej, najwyższej grupy w skali kraju.

Zamek dzieli się na dwie części: starszą (górną), rozciągającą się między dwoma okrągłymi basztami oraz młodszą (dolną), z ostrołukową furtą i czworoboczną basztą, którą dobudowano w XV wieku.
Zamek dolny pełnił funkcje gospodarcze. Pośrodku jego dziedzińca znajduje się otwór po studni, wykutej w skale na głębokość 100 m. Prawdopodobnie przez nią i podziemny korytarz prowadzący do chęcińskiego kościoła utrzymywano łączność w czasie oblężenia - znalazło to odbicie w legendzie mówiącej, jakoby zamek posiadał połączenie z kościołem na Karczówce.
Według innych legend, w podziemnych lochach znajdują się jeszcze skarby pozostawione w pośpiechu przez królową Bonę, a także na wzgórzach pojawia się wieczorną porą rycerz cwałujący na czarnym koniu. Ciekawostka jest fakt, iż w latach 60-tych XX w. w scenerii zamku nakręcono film pt. „Pan Wołodyjowski", w reżyserii Jerzego Hoffmana.

Obecnie zamek w Chęcinach jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków tego typu w Polsce. Potężne baszty dominują nad okolicą i widoczne są już z trasy biegnącej do Krakowa. Do dziś zachował się pełen obwód zewnętrznych murów obronnych, dwie wieże, baszta i fundamenty budynków mieszkalnych. W wieży wschodniej mieści się punkt widokowy, skąd przy ładnej pogodzie widać wierzchołki Tatr.

Źródło informacji i zdjęć: www.zamek.checiny.pl
Godziny Otwarcia: 9.00 - 19.00
Adres: Armii Krajowej 18, 26-060 Chęciny
Strona WWW: www.zamek.checiny.pl
Telefon: 41-308-00-48